Naukowcy, doktoranci i studenci Instytutu Archeologii UJ, biorą udział w projekcie, którego celem jest zebranie wszystkich danych dotyczących monet rzymskich, znalezionych na terenach historycznej Małopolski.

Więcej o nauce?! Dołącz do profilu strony. www NAUKA.uj.edu.pl na Facebooku 

Małopolski zespół, w którego skład wchodzą: dr hab. Jarosław Bodzek, dr Kamil Kopij, Emilia Smagur, Paulina Koczwara, Szymon Jellonek i Barbara Zając jest częścią ogólnopolskiej grupy badawczej, którego kierownikiem jest prof. Aleksander Bursche z Instytutu Archeologii UW. Głównym zamierzeniem naukowców w ramach prac określonych jako „Znaleziska monet rzymskich z ziem polskich i historycznie z Polską związanych” (FRCPL - Finds of Roman Coins in PoLand) jest stworzenie internetowej bazy danych znalezisk monet rzymskich (III w. p.n.e. – VI w. n.e.) z obszarów ziem Polski i części dawnej Rzeczypospolitej: Galicji Wschodniej (północno-zachodniej Ukrainy) i Prus Książęcych (Sambii). Korzystając z narzędzi humanistyki cyfrowej badacze wprowadzają pozyskane i dokładnie sprawdzone informacje do internetowego katalogu.

„Systematyczna inwentaryzacja i publikacja w języku angielskim informacji o znaleziskach monet antycznych z ziem Polski stworzy możliwość ich udostępnienia nauce światowej. W ten sposób reprezentanci różnych nauk będą mieli łatwiejszą drogę do badania kontaktów świata antycznego z ludnością zamieszkującą tereny Barbaricum, zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i politycznym. Baza będzie doskonałym narzędziem do analizowania znaczenia oddziaływań starożytnej cywilizacji śródziemnomorskiej na mieszkańców ziem Polski” - wyjaśnia ideę stojącą u podstaw projektu prof. Bursche.

Prace nad bazą potrwają do końca 2017 roku. Polegać one będą na wyszukaniu w publikacjach informacji o znaleziskach rzymskich monet i wprowadzeniu ich w języku angielskim do systemu. Do zadań uczestników projektu należeć będzie też weryfikacja informacji podanych w literaturze poprzez ponowne zbadanie monet znajdujących się w muzealnych i uniwersyteckich kolekcjach. Niestety w przypadku sporej części znalezisk sprzed II wojny światowej nie jest to możliwe, gdyż zaginęły one w zawierusze wojennej. Naukowcy starają się też pozyskać jak najwięcej, niepublikowanych dotąd, informacji dotyczących antycznych monet.

 „Teraz, jesienią 2016 roku,  baza liczy już około 18 tys. rekordów, czyli zawiera informacje na temat 18 tys. różnych monet rzymskich znalezionych na terenach Polski, północno-zachodniej Ukrainy i Sambii. Mniej więcej połowa z nich to numizmaty odkryte w Małopolsce (rozumianej historycznie i obejmującej obecne województwa: małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie, a także fragmenty śląskiego i lubelskiego - patrz mapa powyżej)” - tłumaczy dr hab. Jarosław Bodzek, kierujący pracami grupy małopolskiej. „Pokazuje to, że tereny południowo-wschodniej Polski były stosunkowo silnie powiązane z Cesarstwem Rzymskim”.

Stale uzupełniana baza stanie się niedługo nieocenionym narzędziem dla numizmatyków i archeologów, którzy przed jej powstaniem na własną rękę zbierać musieli i digitalizować potrzebne dane. Już wkrótce ten żmudny proces zastąpi proste zapytanie, które umożliwili sprawne i precyzyjne wyszukanie przydatnych informacji. W konsekwencji możliwa stanie się szybka analiza statystyczna oraz mapowanie znalezisk.

Zastosowanie mechanizmu linked data (powiązanych danych) pozwoli na łatwe łączenie danych pochodzących z bazy FRCPL z informacjami wywodzącymi się z innych źródeł, jak np. The Oxford Coin Hoards of the Roman Empire Project (Oksfordzki Projekt Skarbów Monet Imperium Rzymskiego).

Już teraz część bazy, którą znaleźć można pod adresem: frcpl.uw.edu.pl, udostępniona została zainteresowanym. Sukcesywnie, w miarę postępów w weryfikacji znalezisk, udostępniane będą kolejne jej partie. Ze względu na fakt, że część danych należy do kategorii wrażliwych (mogą stać się wskazówką dla poszukiwaczy skarbów), nie wszystkie informacje dostępne będą publicznie.

----------------------------------
Ilustracja pod tytułem tekstu: Denar cesarza Wespazjana wybity w Rzymie w 76 roku n.e. Znaleziony w Gniewięcinie (pow. jędrzejowski, woj, świętokrzyskie), fot. Jarosław Bodzek